شاخص قدرت نسبی (RSI) چیست و آشنایی با این شاخص فنی

اشباع فروش و اشباع خرید

قاعده اصلی محور عملکرد شاخص قدرت نسبی (RSI) بر اساس قیمت های گذشته یک دارایی است. این قیمت ها برای محاسبه عددی میان 0 تا 100 به کار می روند. این عدد برابر خواهد بود با مقدار RSI. نحوه عملکرد RSI به گونه ای است که هنگام سقوط قیمت یک دارایی این شاخص هم سقوط می کند و با افزایش قیمت شاهد بالا رفتن میزان RSI خواهیم بود. کاهش های شدید قیمت سبب نزدیک شدن RSI به صفر می شود و افزایش قیمت نیز سبب نزدیک شدن عدد مربوط به RSI به 100 می شود.

ویژگی شاخص قدرت نسبی (RSI)

اهمیت این شاخص با شرایط پر تنش بازار ارتباط دارد و گاهی در چنین شرایطی شاهد مقادیر غیر عادی RSI خواهیم بود. برای مثال در زمان بدبینی شدید و وحشت از رخداد هایی خاص قیمت ها ناگهانی سقوط می کنند. با این وجود طبق یک جمله معروف، “بهترین فرصت برای خرید وقتیست که خیابان ها پر از خون هستند!” در شرایطی که ترس، وحشت و نا امیدی در جوامع حاکم می شود میزان فروش آنقدر بالا می رود که افراد مایل به فروش یک دارایی دیگر چیزی برای فروش نخواهد داشت. میزان فروش و وحشت رابطه ای عکس با یکدیگر دارند. RSI را می توان شاخصی دانست برای تعیین بالا یا پایین بودن میزان فروش در بازار. به سطوح بسیار پایین RSI  سطوح “اشباع فروش” می گویند، چرا که در چنین شرایطی دیگر چیزی برای فروش وجود نخواهد داشت. به طور سنتی سطوح کمتر از 30 را سطوح اشباع فروش می نامند و آن را به عنوان “نشانه ی بلقوه یک کف محلی” در نظر می گیرند.

حالت عکس این موضوع نیز وجود دارد و در شرایط خوشبینی شدید و افزایش میزان خرید، قیمت ها به مقدار زیادی بالا می روند. در چنین شرایطی RSI هم مجبور می شود از قیمت ها پیروی کند و با افزایش یافتن به عدد 100 نزدیک شود. گاهی در چنین شرایطی قدرت خرید افزایش پیدا می کند – یعنی میزان خرید برای مدتی به شدت بالا می رود و تقریبا همه افرادی که مایل به خرید هستند خرید خود را انجام می دهند و دیگر خریدی باقی نخواهد ماند. پس ممکن است خرید شدید نشانه ی متضاد یک “قله محلی” باشد. نزدیک شدن RSI به 100،  و قرار داشتن آن در بالای سطح 70 را می توان نشانه یک قله محلی بلقوه دانست و سطوح بالاتر از 70 را سطوح “اشباع خرید” می نامیم، چون دیگر خریدی باقی نمانده است.

شاخص قدرت نسبی طلا

مبحث سطوح اشباع خرید و فروش و نحوه عملکرد RSI تا به اینجای کار به صورتی بسیار کلی بیان شده است. حالا کمی جزئی تر عمل کرده و بر طلا متمرکز می شویم و به بررسی بازه زمانی سال های 2011 تا 2018 می پردازیم.

علاوه بر این می خواهیم به موقعیت هایی نگاه کنیم که شاخص RSI طلا بالای 70 قرار داشته، در منطقه اشباع فروش قرار داشته یا نشانه یک قله بلقوه بوده است. با نگاهی به عملکرد قیمت طلا در زمانی که RSI بالای 70 است متوجه می شویم که تمام این موارد حداقل با قله هایی محلی بر روی نمودار همزمان هستند. تا زمانی که تعیین قله های محلی در افق های زمانی تحلیل شده مد نظر باشد می توان RSI را بسیار مفید دانست. یعنی تاجران طلا می توانند به صورت بلقوه RSI را در تحلیل های خود دخالت دهند تا نقاط تشکیل قله یا تغییر روند را تشخیص دهند. البته اگر مایل به انجام این کار نباشید می توانید در بعضی وبسایت ها این گونه تحلیل ها را مشاهده کنید.

چگونه می توان یک استراتژی خوب را با توجه به RSI ایجاد نمود؟

باید از موارد زیر پیروی کرد: در صورت بالا رفتن RSI از 70 باید به معاملات استقراضی روی آوریم. در صورتی که RSI  از 30 کمتر شود باید معاملات را ببندیم. علاوه بر این باید تمرکز این استراتژی را محدود به دوره ای کنیم که فکر می کنیم خروج از بازار با توجه به سرمایه گذاری های بلند مدتی که انجام داده ایم ایده ای خوب است. یعنی مثل دوره ای که در ماه آوریل سال 2013 آغاز شد.

با بررسی استراتژی های به کار رفته بر پایه RSI از سال 2013 تا2018 می بینیم که تنها در یک مورد در سال 2016 نتیجه کار به گونه ای که انتظار می رفت رقم نخورده است. در این دوره 5 ساله هیچ روند غالبی بر بازار حاکم نبوده و سودهای به دست آمده از این استراتژی ها بر یک خوش اقبالی بزرگ استوار نبودند، بلکه از طریق مجموعه ای از استراتژی های به دقت محاسبه شده به دست آمده اند.

شاخص قدرت نسبی نقره

انتقاد ساده ای که بر بخش پیشین وارد می شد این بود که تنها شرایط یک بازار “خرسی” مورد بررسی مورد بررسی قرار گرفته بود. حال با هم ببینیم که در شرایط “گاوی” بازار نقره، نحوه استفاده از RSI به چه شکلی بوده است.

در این نمودار می بینیم که RSI نشان دهنده یک الگوی نادر در سراسر بازار گاوی است. در مواقعی خاص، حرکت RSI به سمت 70 یا بالای 70 را شاهد هستیم که پس از مدتی با کاهش زیادی همراه می شود و مجددا بالا می رود. این الگوی خاص در RSI نشانه ی قله های طولانی مدت است که در سال های 2004، 2006، و 2008 رخ داده. آیا قله ی بعدی روی نمودار هم به این الگو ربط دارد؟ بله، ربط دارد.

بنابراین استفاده از RSI در تحلیل بازار نقره، و به ویژه استفاده از این الگوی خاص مرتبط با RSI به عنوان نشانگر قله ها، می تواند برای سرمایه گذاران و تاجرها بسیار مفید باشد. همانطور که مشاهده می کنید قیمت نقره در سال 2011 با کاهش شدیدی همراه بود و دقیقا در زمانی که سیگنال مشخص شده بود، بازار گاوی سال های 2000 تا 2011 به اتمام رسید.

نکته ی مهم دو مثالی که ارائه دادیم این بود که سرمایه گذاران می توانند با بیش از یک روش از RSI استفاده کنند. همیشه شاهد بالا و پایین رفتن آن از سطوح سنتی 30 و 70 هستیم. اما گاهی الگوهایی در RSI وجود دارد که استفاده از آنها در استراتژی ها سبب موفقیت های بزرگی برای تاجران می شود. راه های بیشتری هم برای استفاده از RSI وجود دارد اما ما تنها به مواردی اشاره کردیم که از نظر ما در بازارهای طلا و نقره کاربرد بیشتری دارند.

نتیجه گیری

شاخص قدرت نسبی (RSI) یکی از معروق ترین و پر کاربردترین شاخص های فنی است که سیگنال های خرید و فروش را به ما نشان می دهد. علاوه بر این می تواند وضعیت کلی بازار را با مشخص کردن مناطق اشباع خرید و اشباع فروش به ما نشان دهد. راه های فراوان استفاده از RSI آن را به ابزاری انعطاف پذیر تبدیل می کند که می توان در شرایط مختلف بازار از آن استفاده نمود