عوارض آزادراهی، یکی از راه‌های کمک به توسعه شهرسازی کشور است. به همین دلیل پرداخت عوارض جاده‌ای یکی از مهم‌ترین وظایف شهروندی است. هزینه دریافت شده در بزرگراه‌ها، صرف مجتمع های بین راهی و ساخت مسیرهای جدید، همچنین تعمیر و نگهداری جاده‌های قدیمی می‌شود. طبق گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، در نوروز 1402، تعداد 45،833،849 وسیله نقلیه بین استان‌های کشور تردد داشته‌اند. این آمار به خوبی نشان می‌دهد که در صورت واریز به موقع عوارض بزرگراهی، مبلغ بسیار زیادی برای تعمیر جاده‌ها، ساخت تونل ها و معابر جدید جمع‌آوری می‌شود. در ادامه این مطلب به شرح نرخ عوارض آزادراهی سال 1402 پرداخته‌ایم.
عوارض آزادراهی چیست؟
عوارض آزادراهی، هزینه‌ای است که باید برای تردد در آزادراه‌ها پرداخت. این هزینه را در جایگاه‌های دریافت عوارض بین‌شهری و آزادراهی می‌گیرند. البته برای جلوگیری از ترافیک و اتفاقات ناگوار، مدتی است که اکثر جایگاه‌ها جمع‌آوری شده‌اند و امکان پرداخت الکترونیکی عوارض فراهم شده است.
در نتیجه حذف این جایگاه‌ها، دوربین‌هایی در آزادراه‌ها نصب شده است که پلاک خودرو را ثبت می‌کند. پس از ثبت پلاک خودرو، مبلغ عوارض به شماره همراه مالک خودرو ارسال می‌شود. مالک ماشین پس از مشاهده عوارض خودرو باید در موعد مقرر برای پرداخت آن اقدام کند، در غیر این صورت به آن شخص جریمه دیرکرد تعلق می‌گیرد.
مزایای پرداخت عوارض الکترونیک
عوارض الکترونیک، نوعی پرداخت عوارض آزادراه است که بدون توقف خودروها انجام می‌شود. با توجه به پیشرفتی که درصنعت تکنولوژی حاصل شده، مشاهده می‌کنیم که بیشتر کارها توسط درگاه‌های الکترونیک انجام می‌شود. قطعا یکی از تصمیم‌های مهم سازمان راهداری در سال ۱۳۹۸، طرح اجرای عوارض الکترونیکی آزادراه‌ها بوده است. مزایای پرداخت الکترنیکی به شرح زیر است:
- پرداخت آسان
- کاهش مصرف سوخت
- افزایش ظرفیت عبوری از آزادراه
- کاهش استهلاک خودرو
- مدیریت ترافیک در ایستگاه‌ها
نرخ عوارض آزادراهی 1402
برای تعیین عوارض آزادراهی فاکتورهای متعددی در نظر گرفته می‌شود که از آن جمله می‌توان به هزینه تعمیرات و نگهداری جاده‌ها و مسیرها، نوع جاده و امکانات رفاهی مسیر اشاره کرد.
نرخ عوارض آزادراهی در سال ۱۴۰۲ حدود ۲۵% افزایش داشته است و این افزایش قیمت از اوایل خرداد سال جاری اعمال شده است، برای اطلاع از نرخ عوارض آزادراهی بهتر است که جدول زیر را بررسی کنید. (نرخ عوارض آزادراهی بر حسب ریال است)
| نام آزادراه | نرخ عوارض سواری | نرخ عوارض وانت | نرخ عوارض مینی‌بوس | نرخ عوارض کامیونت | نرخ عوارض اتوبوس | نرخ عوارض کامیون |
| تهران – قم | 12000 | 12000 | 24000 | 24000 | 36000 | 36000 |
| کرج – قزوین (نیک کالا) | 4000 | 4000 | 8000 | 8000 | 12000 | 12000 |
| کرج – قزوین (آبیک) | 4000 | 4000 | 8000 | 8000 | 12000 | 12000 |
| کرج – قزوین (محمدیه) | 4000 | 4000 | 8000 | 8000 | 12000 | 12000 |
| قزوین – زنجان | 22000 | 27500 | 27500 | 27500 | 33000 | 33000 |
| تاکستان – زنجان | 27500 | 55000 | 55000 | 71500 | 77000 | 77000 |
| قزوین – ابهر و خرم دره | 27500 | 38500 | 38500 | 55000 | 55000 | 55000 |
| تاکستان – ابهر و خرم دره | 16500 | 27500 | 27500 | 33000 | 33000 | 33000 |
| تهران – ساوه | 22000 | 33000 | 33000 | 38500 | 49500 | 49500 |
| ارومیه – تبریز | 85000 | 85000 | 95000 | 165000 | 200000 | 200000 |
| شهید رجایی – بندرعباس | 12000 | 12000 | 24000 | 24000 | 36000 | 36000 |
| همت – کرج | 750000 | – | 750000 | – | 100000 | – |
| کاشان – نطنز | 50000 | 65000 | 50000 | 65000 | 75000 | 75000 |
| نطنز – اصفهان | 65000 | 65000 | 50000 | 65000 | 75000 | 75000 |
| پردیس | 75000 | 90000 | 75000 | 140000 | 140000 | 140000 |
| تبریز – سهند | 40000 | 50000 | 50000 | 65000 | 65000 | 75000 |
| قم – کاشان | 65000 | 75000 | 65000 | 75000 | 75000 | – |
| قزوین – رشت | – | 115000 | 150000 | 140000 | 190000 | 200000 |
آیا نرخ عوارض آزادراهی تغییر می‌کند؟
رخ عوارض آزادراه‌ها معمولاً به صورت سالانه تعیین می‌شود و در طول یک سال تغییری روی آن اعمال نمی‌شود.
چگونه می‌توان از جریمه شدن مطلع شد؟
با عبور از عوارضی بلافاصله برای خودرو پیامک ارسال می‌شود. این در شرایطی است که عدم پرداخت با دوربین‌های آزادراهی ثبت می‌شود و برای مالک خودرو پیامک خواهد شد. اگر پرداخت جریمه تا ۲۴ ساعت به طول انجامد، پیامک دوم هم برای یادآوری ارسال خواهد شد. در نهایت اگر تا ۴۸ ساعت بعد از پیامک دوم، مبلغ نرخ عوارض آزادراهی پرداخت نشود، در پیامک سوم جریمه عوارض برای شما ثبت خواهد شد.
جریمه تاخیر در پرداخت عوارض آزادراهی چقدر است؟
برای محاسبه تاخیر در پرداخت عوارض آزادراهی فاکتورهای مختلفی در نظر گرفته می‌شود. هر کدام از این فاکتورها روی میزان مبلغ جریمه تأثیر دارد.
- تبدیل عدد به ۲۲% در صورت تأخیر بیش از ۱ ماه
- جریمه ۲۰ درصدی برای دیرکرد در پرداخت عوارض مصوب بزرگراهی، شبکه آزادراهی و راه‌های اصلی جدی
بر اساس خبر جدیدی که به وسیله مدیرکل بهره‌برداری آزادراه‌های ایران اعلام شد، از اول مرداد سال ۱۴۰۲ قانون افزایش پلکانی عوارض آزادراهی اجرا شده‌است. رویه کار به این شکل است که عوارض آزادراه‌هایی که به صورت الکترونیکی ثبت می‌شوند، فقط ۱۵ روز مهلت پرداخت دارند. اگر در این مدت برای پرداخت عوارض آزادراهی اقدامی نشود، این عوارض شامل جریمه خواهند شد. لازم به ذکر است که این جریمه قابلیت افزایش پلکانی با سود ماهانه ۳ تا ۳.۵ درصد را دارد.
آیا پرداخت عوارض شامل تخفیف می‌شود؟
تنها موراد زیری شامل تخفیف می‌شوند:
- ۲۰% تخفیف برای خودروهای پلاک عمومی
- ۳۰% تخفیف برای خودروهایی با تردد بیش از ۴۰ بار در یک ماه
- 50% تخفیف برای خودروهای عمومی که بیش از 40 بار در یک ماه تردد می‌کنند
نحوه استعلام آزادراهی
برای استعلام عوارض آزادراهی می‌توان از سایت‌های مختلفی استفاده کرد. روش‌های دیگر استعلام عوارض آزادراه‌ها نیز به شرح زیر است.
- استعلام بدهی عوارض آزادراه‌ها از طریق کد دستوری *720*8#
- استعلام بدهی عوارض آزادراه‌ها از طریق تماس با تلفن گویا 1531
نحوه پرداخت عوارض آزادراه
برای پرداخت عوارض جاده‌ای روش‌های مختلفی وجود دارد. شماری از این روش‌ها به شرح زیر است:
- پرداخت عوارض از طریق خودپرداز
- پرداخت عوارض با برچسب عوارض
- پرداخت از برچسب الکترونیکی
- پرداخت عوارض با مراجعه به پیشخوان دولت
- پرداخت عوارض از طریق اپلیکیشن و سایت
تمامی این روش‌ها در دسترس و ساده هستند. اما بهترین نوع آن، پرداخت عوارض از طریق اپلیکیشن و سایت است. برای اطلاع بیشتر و چگونگی انجام این روش، بهتر است مقاله‌ی پرداخت عوارض آزادراهی را بخوانید. در این مقاله، تمامی اپلیکیشن‌ها و چگونگی پرداخت عوارض آزادراهی از طریق آن‌ها توضیح داده شده است. علاوه بر آن روشی برای پرداخت عوارض آزادراهی بدون نیاز به نصب اپلیکیشن معرفی شده است؛ برای این کار فقط نیاز است به صفحه پرداخت آزادراهی در سایت بیمه دات کام مراجعه و در کمتر از 2 دقیقه و تنها با وارد کردن پلاک خودرو، عوارض آزادراهی را تسویه کرد.
فلسفه دریافت عوارض آزادراهی از مردم این بود که پول ساخت بزرگراه بعد از گذشت 20 سال دربیاد. ولی خب خیلی از جاده ها داخل کشور هستن که 30 سال هست فعال هستن و همچنان از مردم عوارض میگیرن.